MODERN BEYİN CERRAHİSİ: HEKİMLER HANGİ ALANLARLA İLGİLENİR?

Beyin cerrahisi hekimi, tıptaki adıyla nöroşirürji uzmanı, beyin, omurilik ve sinir sistemi hastalıklarının cerrahi tedavisini yapan uzman doktordur. Ancak modern tıbbın gelişmesiyle birlikte, bu hekimlerin ilgi alanı yalnızca beyin ameliyatlarıyla sınırlı kalmamıştır.

Günümüzde bir beyin cerrahı, bel ve boyun fıtığı gibi omurga hastalıklarından beyin tümörlerine, sinir sıkışmalarından epilepsi cerrahisine kadar çok geniş bir alanda görev yapmaktadır. Mikrocerrahi, endoskopik cerrahi, nöronavigasyon ve yapay zeka destekli sistemler, beyin cerrahisinin etkinliğini artırmış, başarı oranlarını da önemli ölçüde yükseltmiştir.

Beyin Cerrahı Ne Yapar?

Beyin cerrahları aşağıdaki sistemlerde oluşan hastalıkların tanı ve tedavisini üstlenir:

• Beyin
• Omurilik
• Sinirler
• Kafatası ve omurga yapıları

Bu uzmanlık alanı yalnızca beyinle sınırlı değildir. Sinir sistemini etkileyen pek çok hastalık beyin cerrahisinin ilgi alanına girer.

Neden Bu Kadar Çok Bel ve Boyun Fıtığı Görülüyor?

Modern yaşam tarzı, teknolojik alışkanlıklar ve uzun süreli masa başı çalışmaları; bel ve boyun ağrılarının toplumda hızla artmasına neden olmuştur. Özellikle:

• Sürekli masa başında oturmak
• Bilgisayar ve telefon kullanımının artması
• Hareketsiz yaşam
• Yanlış duruş (postür bozukluğu)
• Stres ve kas gerginliği

gibi etkenler, bel fıtığı ve boyun fıtığı görülme oranlarını yükseltmektedir. Artık bu problemler yalnızca ileri yaşlarda değil, genç yaş grubunda da sıkça görülmektedir.

Fıtık Ameliyatlarına Talep Neden Arttı?

Değişen yaşam koşulları nedeniyle, beyin cerrahlarının günlük pratiğinde en sık karşılaştığı sorunlardan biri bel ve boyun fıtıkları olmuştur. Mikrocerrahi tekniklerle yapılan bel fıtığı ameliyatları, hastaların kısa sürede iyileşmesini ve yaşam kalitesine yeniden kavuşmasını sağlar.

Beyin Cerrahisinin Yeni Odak Noktası: Omurga Sağlığı

Günümüzde beyin cerrahları yalnızca beyin tümörleri ve kanamalarıyla değil, aynı zamanda omurga hastalıklarıyla da ilgilenmektedir. Cerrahi olarak sık müdahale edilen omurga
hastalıkları şunlardır:

• Bel ve boyun fıtıkları
• Omurga kanal darlığı
• Omurga kırıkları
• Sinir sıkışmaları

Bel Fıtığı Ameliyatı

Bel fıtığı (lomber disk hernisi), omurlar arasındaki disklerin dışarı taşarak sinir köklerine baskı yapmasıyla ortaya çıkar. En sık belirtileri:

• Bacaklara vuran ağrı (siyatik)
• Uyuşma, karıncalanma
• Yürümekte zorlanma

En yaygın cerrahi yöntem mikrodiskektomidir. Küçük bir kesiyle yapılan bu işlem, hızlı iyileşme süreci ve düşük komplikasyon riski ile ön plandadır. Bel fıtığı ameliyatı sonrası
iyileşme süreci ortalama 7-10 gün arasındadır.

Dar Kanal Ameliyatı

Omurga kanal daralması ( spinal stenoz ), omurilik kanalının daralarak sinirlere baskı yapması sonucu sırt, bel ve bacaklarda ağrı, uyuşma ve yürüme güçlüğü gibi şikâyetlere yol açan yaygın bir rahatsızlıktır.

Özellikle ileri yaşlarda görülen bu durum, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Ancak her hasta için vida ve platin kullanılmasına gerek kalmadan, modern mikrocerrahi tekniklerle vidasız omurga kanal daralması ameliyatı başarıyla uygulanabilmektedir. Bu yöntem sayesinde hastalar daha hızlı iyileşmekte, daha az doku hasarıyla günlük yaşamlarına kısa sürede dönebilmektedir.

Boyun Fıtığı Ameliyatı

Boyun fıtığı (servikal disk hernisi), boyun omurları arasındaki diskin dışarı çıkarak sinirlere baskı yapmasıyla oluşur. Belirtileri:

• Kollarda ağrı ve uyuşma
• Boyun hareketlerinde kısıtlılık
• Kas gücü kaybı

Boyun fıtığı ameliyatı genellikle boynun ön tarafından yapılan küçük bir kesiyle gerçekleştirilir ve hastalar çoğunlukla aynı gün taburcu edilebilir. Boyun fıtığı ameliyatı riski günümüzde oldukça azalmıştır.

Omurga Kırığı Ameliyatı

Boyun fıtığı (servikal disk hernisi), boyun omurları arasındaki diskin dışarı çıkarak sinirlere baskı yapmasıyla oluşur. Belirtileri:

• Kollarda ağrı ve uyuşma
• Boyun hareketlerinde kısıtlılık
• Kas gücü kaybı

Boyun fıtığı ameliyatı genellikle boynun ön tarafından yapılan küçük bir kesiyle gerçekleştirilir ve hastalar çoğunlukla aynı gün taburcu edilebilir. Boyun fıtığı ameliyatı riski günümüzde oldukça azalmıştır.

Omurga Kırığı Ameliyatı

Omurga kırıkları, genellikle travmalar veya osteoporoz (kemik erimesi) sonucu ortaya çıkar ve hastalarda şiddetli sırt ağrısı, hareket kısıtlılığı ve omurga deformitelerine neden olabilir. Günümüzde bu tür kırıklar, açık ameliyata gerek kalmadan, minimal invaziv yöntemlerle başarılı şekilde tedavi edilebilmektedir. Vertebroplasti ve kifoplasti, çökme kırıkları olan hastalarda uygulanan modern girişimsel işlemlerdir. Vertebroplastide kırık omura özel bir kemik çimentosu enjekte edilirken, kifoplastide önce balon yardımıyla çökme düzeltilir, ardından kemik çimentosu uygulanır. Bu işlemler sayesinde hastalar genellikle aynı gün ayağa kalkabilir ve günlük yaşamlarına hızla dönebilir. Omurga kırıklarında iyileşme süresi kırığın tipi ve tedavi yöntemine göre değişir.

Beyin Ameliyatları: Hayat Kurtarıcı Müdahaleler

Beyin cerrahlarının ilgi alanında hâlâ hayati risk taşıyan beyin ameliyatları önemli yer tutar. Beyin ameliyatları, son derece hassas bir cerrahi alan olduğu için genellikle beyin ameliyatı süreleri uzundur. Beyin ameliyatı sonrası iyileşme süresi ameliyat ve hastaya göre  değişmektedir.

Bunlar arasında:

Beyin Tümörleri

İyi huylu (benign) ya da kötü huylu (malign) olabilir. Genellikle baş ağrısı, bulantı, denge kaybı veya konuşma bozukluğu gibi belirtilerle kendini gösterir. MR ve BT gibi görüntüleme teknikleriyle erken teşhis edilip mikrocerrahiyle çıkarılabilir. Günümüzde beyin tümörü ameliyatı riskleri gelişen teknoloji ve tecrübe ile minimalize edilmiştir. Hastalar arasında beyin tümörü ameliyatı sonrası yaşam süresi en çok merak edilen konudur. Bu durum hastanın patolojisine göre değişmektedir.

Beyin Kanamaları ve Anevrizmalar
Travma, yüksek tansiyon ya da damar bozuklukları sonucu gelişebilir. Ani bilinç kaybı, şiddetli baş ağrısı ve felç gibi belirtiler verir. Erken müdahale hayat kurtarıcıdır.

Hidrosefali

Beyinde sıvı birikmesiyle karakterize bir durumdur. Genellikle bebeklerde ve yaşlılarda görülür. Artan basınç, beyin fonksiyonlarını bozabilir. Şant ameliyatlarıyla sıvı drenajı sağlanır.

Karpal ve Kubital Tünel Sendromları: Sinir Sıkışmaları
Sinir sıkışmaları, beyin ve sinir cerrahlarının sıkça ilgilendiği bir başka alandır. Sinirlerin dar kanallar arasında sıkışması sonucu gelişen bu durum, genellikle:

• Ağrı
• Uyuşma ve karıncalanma
• Kas güçsüzlüğü

gibi belirtilerle kendini gösterir.

En sık görülen tiplerden biri karpal tünel sendromudur (el bileğinde median sinir sıkışması). Özellikle masa başı çalışanlarda yaygındır. Bir diğer yaygın sıkışma ise kubital tünel
sendromudur (dirsekte ulnar sinir sıkışması).

Erken dönemde teşhis konulmazsa, sinirlerde kalıcı hasar meydana gelebilir. Hafif vakalarda istirahat ve fizik tedavi uygulanabilirken, ileri olgularda cerrahi müdahale gerekebilir. Beyin cerrahları bu alanda da aktif görev alır.

Modern beyin cerrahisi, yalnızca beyin ameliyatlarını değil, aynı zamanda omurga ve sinir sistemi hastalıklarının tümünü kapsayan geniş bir alanı içermektedir. Teknolojinin sunduğu olanaklar sayesinde bu uzmanlık alanı, hem hayat kurtarıcı hem de yaşam kalitesini artırıcı müdahalelerle günümüzde çok daha etkili ve güvenlidir.